Розніца паміж версіямі "Кудзелька Міхаіл Сымонавіч (1896)"
(→Біяграфія) |
|||
| (Не паказана18 прамежкавых версій таго ж удзельніка) | |||
| Радок 3: | Радок 3: | ||
|дата нараджэння=07.11.1896 | |дата нараджэння=07.11.1896 | ||
|варыянты імя=Куделко Михаил Семенович, Міхась Чарот | |варыянты імя=Куделко Михаил Семенович, Міхась Чарот | ||
| − | |месца нараджэння=Мінская губерня, Ігуменскі павет, мяст. Рудзенск | + | |месца нараджэння=Мінская губерня, Ігуменскі павет (Мінская вобласць, Пухавіцкі раён), мяст. Рудзенск |
|пол=мужчына | |пол=мужчына | ||
|нацыянальнасць=беларус | |нацыянальнасць=беларус | ||
| Радок 9: | Радок 9: | ||
|адукацыя=сярэдняя | |адукацыя=сярэдняя | ||
|прафесія / месца працы=Загадчык літаратурнага сектара Дзяржаўнага выдавецтва БССР | |прафесія / месца працы=Загадчык літаратурнага сектара Дзяржаўнага выдавецтва БССР | ||
| − | |месца пражывання=г. Мінск, вул. Ленінская, д. 35, кв. 1 | + | |месца пражывання=БССР, г. Мінск, вул. Ленінская, д. 35, кв. 1 |
|партыйнасць=член УсеКП(б) з 1920 г. | |партыйнасць=член УсеКП(б) з 1920 г. | ||
|дата расстрэлу=29.10.1937 | |дата расстрэлу=29.10.1937 | ||
| − | |месца смерці=г. Мінск, турма НКУС | + | |месца смерці=БССР, г. Мінск, турма НКУС |
|архіўная справа=КДБ РБ 8153-с | |архіўная справа=КДБ РБ 8153-с | ||
| − | |крыніцы дадзеных=[http://www.marakou.by/by/davedniki/represavanyya-litaratary/tom-ii/index_19882.html Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, т. II]; | + | |крыніцы дадзеных=[http://www.marakou.by/by/davedniki/represavanyya-litaratary/tom-ii/index_19882.html Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, т. II]; [http://www.svaboda.org/a/24812245.html Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)] |
| − | |дзе і кім арыштаваны 1=г. Мінск, вул. Ленінская, д. 35, кв. 1 | + | |дзе і кім арыштаваны 1=БССР, г. Мінск, вул. Ленінская, д. 35, кв. 1 |
|дата арышту 1=24.01.1937 | |дата арышту 1=24.01.1937 | ||
|абвінавачванне 1=агент польскай выведкі | |абвінавачванне 1=агент польскай выведкі | ||
| Радок 28: | Радок 28: | ||
[[Катэгорыя:Паэты і пісьменнікі]] | [[Катэгорыя:Паэты і пісьменнікі]] | ||
[[Катэгорыя:Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі]] | [[Катэгорыя:Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі]] | ||
| + | [[Катэгорыя:Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)]] | ||
| + | [[Катэгорыя:Абраная старонка]] | ||
| + | [[Катэгорыя:Расстраляныя 29-30 кастрычніка 1937]] | ||
{{Шаблон:Рэпрэсаваныя сваякі | {{Шаблон:Рэпрэсаваныя сваякі | ||
|жонка=[[Дадыка Ефрасіння Тарасаўна (1903)]] | |жонка=[[Дадыка Ефрасіння Тарасаўна (1903)]] | ||
| + | |стрыечныя браты/сёстры=[[Кудзелька Іван Фадзеевіч (1891)]], [[Кудзелька Іосіф Фадзеевіч (1894)]] | ||
}} | }} | ||
| + | ==Біяграфія== | ||
| + | '''Міхась Чарот''' (сапр. '''Кудзелька Міхаіл Сымонавіч''') — беларускі паэт, драматург, празаік, рэдактар, грамадскі дзеяч. | ||
| + | Нарадзіўся 7 лістапада 1896 г. у мястэчку Рудзенск (зараз Пухавіцкі раён Мінскай вобласці) у сялянскай сям'і. Першую адукацыю атрымаў у наёмнага настаўніка і ў Цітвянскім двухгадовым вучылішчы. У 1913—1917 гг. вучыўся ў Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі. У гады Першай сусветнай вайны семінарыя эвакуіравалася ў Смаленск, дзе прайшлі два апошнія гады навучання М. Чарота. Пасля сканчэння вучобы, быў мабілізаваны ў армію. Вясной 1918 г. вярнуўся ў Мінск, дзе пачаў настаўнічаць у беларускай школе, паступіў у педагагічны інстытут. У 1924 вучыўся ў Маскве ў Дзяржаўным інстытуце журналістыкі. | ||
| + | Спяваў у хоры [[Тэраўскі Уладзімір Васільевіч (1871)|У. Тэраўскага]] пры «Беларускай хатцы», быў старшынёй тэатральнай суполкі «Маладзік», выконваў ролі ў трупе [[Голуб Уладзіслаў Іосіфавіч (1882)|Уладзіслава Галубка]]. У 1923 г. удзельнічаў у стварэнні літаратурнага аб'яднання «Маладняк» (уладальнік яго пасведчання № 1), з якога выйшаў у канцы 1927. Некаторы час быў членам аб'яднання «Полымя», затым уступіў у Беларускую асацыяцыю пралетарскіх пісьменнікаў. | ||
| + | У 1919 член Белнацкама і створанай пры ім Ваеннай Рады. Быў адным з арганізатараў Беларускай камуністычнай арганізацыі, якая ў студзені 1920 утварылася з членаў «Маладой Беларусі». У 1920 г. уступіў у УсеКП(б). З 1920 г. супрацоўнік, у 1925—1929 гг. рэдактар газеты «Советская Белоруссия». У 1922—1924 кандыдат у члены, у 1924—1931 член ЦВК БССР. У 1927 па камандзіроўцы Наркамасветы разам з [[Жылуновіч Дзмітрый Фёдаравіч (1887)|Ц. Гартным]] і [[Касянкоў Міхаіл Яўхімавіч (1901)|М. Зарэцкім]] пабываў у Латвіі, Германія, Францыі і Чэхаславакі. У 1927 годзе быў у праўленні Беларускага таварыства па культурных сувязях з замежжам. | ||
| + | У 1930-я працаваў загадчыкам літаратурнага сектара Дзяржаўнага выдавецтва БССР, кансультантам у кабінеце маладога аўтара Саюза пісьменнікаў БССР. Член Саюза пісьменнікаў СССР (з 1934). У Мінску жыў па адрэсе: вул. Ленінская 35, кв. 1. Быў двойчы жанаты, меў чатырох дзяцей. | ||
| − | + | У момант масавых арыштаў творчай інтэлігенцыі ў 1930-31 гг. па справе [https://by.openlist.wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%22%D0%A1%D0%B0%D1%8E%D0%B7_%D0%B2%D1%8B%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96%22 "Саюз вызвалення Беларусі"], апублікаваў верш «Суровы прыгавор падпісваю першым…», у якім асуджаў фігурантаў справы за нацдэмаўшчыну: | |
| − | + | <center>''Чаго хацелі вы? Якое мелі права''</center> | |
| + | <center>''Крывёю гандляваць працоўных Беларусі?''</center> | ||
| + | <center>''Прыйшла на вас суровая расправа,''</center> | ||
| + | <center>''Перад судом віну прызнаць прымусім.''</center> | ||
| + | <center>''(…)''</center> | ||
| + | <center>''Вы прытаіліся пад венікам, як мышы,''</center> | ||
| + | <center>''Каб зноў паўзьці на вольныя загоны,''</center> | ||
| + | <center>''Вы марылі ўзабрацца на ўзвышша''</center> | ||
| + | <center>''I дыктаваць драпежныя законы.''</center> | ||
| + | <center>''Наш сьмелы крок — узвышша затраслося,''</center> | ||
| + | <center>''Законы піша дыктатура працы.''</center> | ||
| + | |||
| + | Але 24 студзеня 1937 г. сам быў арыштаваны, адначасова выключаны з УсеКП(б). Сядзеў у адной камеры з паэтам [[Юркевіч Леанід Мікалаевіч (1908)|Юркам Лявонным]]. Празаік і паэт [[Сяднёў Майсей Ларывонавіч (1913)|Масей Сяднёў]] у сваім рамане «Раман Корзюк» згадаў, як спакутванага М. Чарота свядома спойвалі, каб у непрытомнасці выпытваць новыя імёны «здраднікаў». Пасля допытаў і катаванняў Міхаіл Сымонавіч прызнаў сябе вінаватым. 28 кастрычніка 1937 г. асуджаны паводле арт. 63-1,70, 76 КК БССР як агент польскай выведкі да ВМП. Расстраляны ў Мінскай унутранай турме НКУС 29 кастрычніка 1937 г. | ||
| + | |||
| + | 8 снежня 1956 г. рэабілітаваны Вайсковай калегіі Вярхоўнага суда СССР. Асабістая справа 8153-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі. | ||
| + | |||
| + | Паэт [[Чарнушэвіч Мікалай Фёдаравіч (1904)|Мікалай Хведаровіч]] у 1939 годзе знайшоў апошні верш Міхася Чарота, выцарапаны на сцяне адзіночнай камеры мінскай турмы НКУС: | ||
| + | <center>''Я не чакаў''</center> | ||
| + | <center>''i не гадаў,''</center> | ||
| + | <center>''Бо жыў з адкрытаю душою,''</center> | ||
| + | <center>''Што стрэне лютая бяда,''</center> | ||
| + | <center>''Падружыць з допытам,''</center> | ||
| + | <center>''З турмою.''</center> | ||
| + | <center>''Прадажных здрайцаў лiхвяры''</center> | ||
| + | <center>''Мяне зацiснулi за краты.''</center> | ||
| + | <center>''Я прысягаю вам, сябры,''</center> | ||
| + | <center>''Мае палi,''</center> | ||
| + | <center>''Мае бары, —''</center> | ||
| + | <center>''Кажу вам — я не вiнаваты!''</center> | ||
Актуальная версія на 12:39, 28 кастрычніка 2017
.jpg)
- Дата нараджэння: 7 лiстапад 1896 г.
- Варыянты імя: Куделко Михаил Семенович, Міхась Чарот
- Месца нараджэння: Мінская губерня, Ігуменскі павет (Мінская вобласць, Пухавіцкі раён), мяст. Рудзенск
- Пол: мужчына
- Нацыянальнасць: беларус
- Сацыяльнае паходжанне: сялянскае
- Адукацыя: сярэдняя
- Прафесія / месца працы: Загадчык літаратурнага сектара Дзяржаўнага выдавецтва БССР
- Месца пражывання: БССР, г. Мінск, вул. Ленінская, д. 35, кв. 1
- Партыйнасць: член УсеКП(б) з 1920 г.
- Дата расстрэлу: 29 кастрычнiк 1937 г.
- Месца смерці: БССР, г. Мінск, турма НКУС
- Дзе і кім арыштаваны: БССР, г. Мінск, вул. Ленінская, д. 35, кв. 1
- Дата арышту: 24 студзень 1937 г.
- Абвінавачанне: агент польскай выведкі
- Дата асуджэння: 28 кастрычнiк 1937 г.
- Прысуд: ВМП з канфіскацыяй маёмасці
- Дата рэабілітацыі: 8 снежань 1956 г.
- Архіўная справа: КДБ РБ 8153-с
- Крыніцы дадзеных: Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, т. II; Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)
Рэпрэсаваныя сваякі
Жонка: Дадыка Ефрасіння Тарасаўна (1903)
Стрыечныя браты/сёстры: Кудзелька Іван Фадзеевіч (1891), Кудзелька Іосіф Фадзеевіч (1894)
Біяграфія
Міхась Чарот (сапр. Кудзелька Міхаіл Сымонавіч) — беларускі паэт, драматург, празаік, рэдактар, грамадскі дзеяч.
Нарадзіўся 7 лістапада 1896 г. у мястэчку Рудзенск (зараз Пухавіцкі раён Мінскай вобласці) у сялянскай сям'і. Першую адукацыю атрымаў у наёмнага настаўніка і ў Цітвянскім двухгадовым вучылішчы. У 1913—1917 гг. вучыўся ў Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі. У гады Першай сусветнай вайны семінарыя эвакуіравалася ў Смаленск, дзе прайшлі два апошнія гады навучання М. Чарота. Пасля сканчэння вучобы, быў мабілізаваны ў армію. Вясной 1918 г. вярнуўся ў Мінск, дзе пачаў настаўнічаць у беларускай школе, паступіў у педагагічны інстытут. У 1924 вучыўся ў Маскве ў Дзяржаўным інстытуце журналістыкі.
Спяваў у хоры У. Тэраўскага пры «Беларускай хатцы», быў старшынёй тэатральнай суполкі «Маладзік», выконваў ролі ў трупе Уладзіслава Галубка. У 1923 г. удзельнічаў у стварэнні літаратурнага аб'яднання «Маладняк» (уладальнік яго пасведчання № 1), з якога выйшаў у канцы 1927. Некаторы час быў членам аб'яднання «Полымя», затым уступіў у Беларускую асацыяцыю пралетарскіх пісьменнікаў.
У 1919 член Белнацкама і створанай пры ім Ваеннай Рады. Быў адным з арганізатараў Беларускай камуністычнай арганізацыі, якая ў студзені 1920 утварылася з членаў «Маладой Беларусі». У 1920 г. уступіў у УсеКП(б). З 1920 г. супрацоўнік, у 1925—1929 гг. рэдактар газеты «Советская Белоруссия». У 1922—1924 кандыдат у члены, у 1924—1931 член ЦВК БССР. У 1927 па камандзіроўцы Наркамасветы разам з Ц. Гартным і М. Зарэцкім пабываў у Латвіі, Германія, Францыі і Чэхаславакі. У 1927 годзе быў у праўленні Беларускага таварыства па культурных сувязях з замежжам.
У 1930-я працаваў загадчыкам літаратурнага сектара Дзяржаўнага выдавецтва БССР, кансультантам у кабінеце маладога аўтара Саюза пісьменнікаў БССР. Член Саюза пісьменнікаў СССР (з 1934). У Мінску жыў па адрэсе: вул. Ленінская 35, кв. 1. Быў двойчы жанаты, меў чатырох дзяцей.
У момант масавых арыштаў творчай інтэлігенцыі ў 1930-31 гг. па справе "Саюз вызвалення Беларусі", апублікаваў верш «Суровы прыгавор падпісваю першым…», у якім асуджаў фігурантаў справы за нацдэмаўшчыну:
Але 24 студзеня 1937 г. сам быў арыштаваны, адначасова выключаны з УсеКП(б). Сядзеў у адной камеры з паэтам Юркам Лявонным. Празаік і паэт Масей Сяднёў у сваім рамане «Раман Корзюк» згадаў, як спакутванага М. Чарота свядома спойвалі, каб у непрытомнасці выпытваць новыя імёны «здраднікаў». Пасля допытаў і катаванняў Міхаіл Сымонавіч прызнаў сябе вінаватым. 28 кастрычніка 1937 г. асуджаны паводле арт. 63-1,70, 76 КК БССР як агент польскай выведкі да ВМП. Расстраляны ў Мінскай унутранай турме НКУС 29 кастрычніка 1937 г.
8 снежня 1956 г. рэабілітаваны Вайсковай калегіі Вярхоўнага суда СССР. Асабістая справа 8153-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.
Паэт Мікалай Хведаровіч у 1939 годзе знайшоў апошні верш Міхася Чарота, выцарапаны на сцяне адзіночнай камеры мінскай турмы НКУС: