Прагляд зыходнага тэксту старонкі Цвікевіч Аляксандр Іванавіч (1888)

{{Шаблон:Фармуляр
|фотаздымак=Cwikewicz Aliaksandr.jpg
|імя па-руску=Цвикевич Александр Иванович
|дата нараджэння=22.06.1888
|месца нараджэння=Гродзенская губ., г. Брэст
|пол=мужчына
|нацыянальнасць=беларус
|сацыяльнае паходжанне=служачыя
|прафесія / месца працы=Навуковы работнік Інстытута гісторыі Беларускай акадэміі навук
|месца пражывання=БССР, г. Мінск
|дата расстрэлу=30.12.1937
|месца смерці=БССР, г. Мінск
|архіўная справа=КДБ РБ 20951-с
|крыніцы дадзеных=[http://www.svaboda.org/a/24812245.html Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)]
|дата арышту 1=14.07.1930
|абвінавачванне 1=Шкодніцтва, антысавецкая агітацыя
|дата асуджэння 1=10.04.1931
|кім асуджаны 1=Калегія АДПУ
|артыкул 1=58-4; 58-7; 58-10; 58-11
|прысуд 1=5 гадоў ссылкі
|месца адбываньня 1=РСФСР, г. Перм; РСФСР, г. Ішым; РСФСР, г. Сарапул
|дата рэабілітацыі 1=10.06.1988
|кім рэабілітаваны 1=Судовая калегія па крымінальных справах Вярхоўнага суда БССР
|дата арышту 2=17.12.1937
|прысуд 2=ВМП
|дата рэабілітацыі 2=31.05.1989
}}

[[Катэгорыя:Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)]]
[[Катэгорыя:Справа "Саюз вызвалення Беларусі"]]
[[Катэгорыя:Фотаздымкі]]
[[Катэгорыя:Грамадска-палітычныя дзеячы]]

{{Шаблон:Рэпрэсаваныя сваякі
|брат=[[Цвікевіч Іван Іванавіч (1891)]]
}}




==Біяграфія==
[[File:Cwikewicz Aliaksandr 2.jpg|400px|thumb|Іван Цвікевіч са сваёй сям'ёй]]
'''Аляксандр Іванавіч Цвікевіч''' — беларускі грамадска-палітычны дзеяч, гісторык, юрыст, філосаф, публіцыст.

Нарадзіўся 22 чэрвеня 1888 у Берасці ў сям'і фельчара чыгуначнай бальніцы. Скончыў юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта (1912), да 1914 працаваў прысяжным павераным у Пружанах і Брэсце. Пасля пачатку Першай сусветнай вайны — у бежанстве ў Туле, дзе прымаў актыўны ўдзел у працы камітэта дапамогі ахвярам вайны. У 1917 у Маскве стаў адным з заснавальнікаў і кіраўнікоў Беларускай народнай грамады.

Удзельнічаў у працы Першага Усебеларускага з'езда, быў абраны сакратаром прэзідыўма, ад бежанцаў-беларусаў уваходзіў у склад Рады з'езда. У студзені 1918 Выканкам І Усебеларускага з'езда накіраваў Аляксандра Цвікевіча разам з Сымонам Рак-Міхайлоўскім на мірныя перамовы ў Брэст. Не атрымаўшы дазволу ўдзельнічаць у перамовах асобнай дэлегацыяй, Цвікевіч і Рак-Міхайлоўскі вымушаны былі ўвайсці ў дэлегацыю УНР у якасці дарадцаў.

У канцы сакавіка 1918 быў накіраваны ў Кіеў у складзе надзвычайнай дыпламатычнай місіі. Падчас дзейнасці місіі Цвікевіч вырашаў пытанні беларуска-ўкраінскай мяжы, дамагаўся прызнання адроджанай беларускай дзяржаўнасці і перагляду Брэсцкага міру, вёў перамовы з місіямі іншых дзяржаў наконт фінансавай дапамогі ўраду БНР. Пад яго кіраўніцтвам быў наладжаны выпуск газеты «Белорусское эхо», арганізавана Беларуская гандлёвая палата ў Кіеве. 29 мая 1918 беларуская місія звярнулася да расійскай мірнай дэлегацыі і падала яе кіраўніку Х. Ракоўскаму ноту, падпісаную Цвікевічам і М. Доўнар-Запольскім, гаворачы аб патрэбе прызнання расійскім савецкім урадам незалежнасці Беларусі.

У ліпені 1918 Аляксандр Цвікевіч увайшоў у склад кіраўнічых органаў Беларускай партыі сацыялістаў-федэралістаў.

Вясной 1919 урад БНР накіроўвае Цвікевіча ў Берлін, дзе ён павінен быў вырашаць фінансавае пытанне — атрымаць па акрэдытыве ўкраінскую пазыку. Пасля адмовы германскіх улад выдаць грошы ездзіў у Вену, каб атрымаць частку з іх у аўстрыйскім банку.

З 1921 па 1923 Цвікевіч займаў пасаду міністра замежных спраў ва ўрадзе БНР Вацлава Ластоўскага. Быў старшынёй І Усебеларускай канферэнцыі ў Празе, якая адбывалася ў верасні 1921 г. У 1922 Цвікевіч разам з В. Ластоўскім зрабілі спробу ўключэння беларускага пытання ў парадак дня Генуэзскай канферэнцыі.
[[File:Cwikewicz Aliaksandr 3.jpg|400px|справа|thumb]]
У 1923, у сувязі з нязгодай часткі беларускіх грамадскіх і палітычных дзеячаў з палітыкай урада БНР В.Ластоўскага быў сфарміраваны новы ўрад БНР на чале з Аляксандрам Цвікевічам. На Другой Усебеларускай канферэнцыі ў Берліне ў 1925 пад уздзеяннем поспехаў і дасягненняў палітыкі беларусізацыі ў БССР Аляксандр Цвікевіч прыняў рашэнне аб спыненні дзейнасці Рады міністраў БНР і прызнанні Мінска адзіным цэнтрам нацыянальна-дзяржаўнага адраджэння Беларусі. У лістападзе 1925 Цвікевіч з сям'ёй пераехаў у Мінск.

Пасля пераезду ў БССР працаваў у Наркамаце фінансаў, потым — вучоным сакратаром у Інбелкульце. З 1929 працаваў у Інстытуце гісторыі Беларускай Акадэміі навук.

4 ліпеня 1930 г. быў арыштаваны, абвінавачаны па справе «Саюза вызвалення Беларусі». 10 красавіка 1931 асуджаны на 5 гадоў ссылкі. Адбываў яе ў Пярмі, Ішыме, потым у Сарапуле (Удмуртыя). Паўторна арыштаваны 17 снежня 1937. 30 снежня 1937 Аляксандр Цвікевіч быў расстраляны ў Мінску.

Рэабілітаваны па першым прыгаворы 10 чэрвеня 1988, па другім — 31 мая 1989.