Розніца паміж версіямі "Густыр Ян Фёдаравіч (1904)"

 
 
(Не паказана 10 прамежкавых версій 2 удзельнікаў)
Радок 1: Радок 1:
 
{{Шаблон:Фармуляр
 
{{Шаблон:Фармуляр
−
|рэабілітуе орган 1=вайсковым трыбуналам БВА
+
|фотаздымак=Hustyr Jan.jpg
−
|адукацыя=выш. адук.
+
|імя па-руску=Густырь Ян Федорович
 +
|дата нараджэння=31.10.1904
 +
|месца нараджэння=Гарадзенская губ., Слонімскі павет (Брэсцкая вобл., Пружанскі раён), мяст. Ружаны
 +
|пол=мужчына
 +
|нацыянальнасць=беларус
 +
|сацыяльнае паходжанне=сялянскае
 +
|адукацыя=вышэйшая
 +
|прафесія / месца працы=навуковы супрацоўнік Беларускай акадэміі навук; в.а. упаўнаважанага Народным Камісарыятам замежных справаў СССР пры ўрадзе БССР
 +
|месца пражывання=БССР, г. Мінск, вул. Маскоўская, д. 8, кв. 1
 
|дата расстрэлу=17.05.1934
 
|дата расстрэлу=17.05.1934
−
|месца нараджэння=у м. Ружаны Слонімскага павету Гарадзенскай губ.
+
|архіўная справа=КДБ РБ 10182-с
−
|нацыянальнасць=беларус
+
|крыніцы дадзеных=[http://www.svaboda.org/a/24812245.html Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)]
 
|дата арышту 1=29.10.1933
 
|дата арышту 1=29.10.1933
 +
|абвінавачванне 1=Кіраўнік контррэвалюцыйнай арганізацыі "Беларускі нацыянальны цэнтр"
 +
|дата асуджэння 1=09.01.1934
 +
|артыкул 1=58-4; 58-6; 58-11 КК РСФСР
 +
|прысуд 1=ВМП
 
|дата рэабілітацыі 1=18.04.1956
 
|дата рэабілітацыі 1=18.04.1956
−
|крыніцы дадзеных=[http://www.svaboda.org/a/24812245.html Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)]
+
|кім рэабілітаваны 1=Вайсковы трыбунал Беларускай вайсковай акругі
−
|дата асуджэння 1=09.01.1934
 
−
|дата нараджэння=1904
 
−
|сацыяльнае паходжанне=зь сялян
 
−
|архіўная справа=КГБ РБ 10182-с
 
 
}}
 
}}
  
 
[[Катэгорыя:Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)]]
 
[[Катэгорыя:Картатэка Сталіна (Радыё Свабода)]]
−
[[Катэгорыя:Акрыты спіс]]
+
[[Катэгорыя:Фотаздымкі]]
 +
[[Катэгорыя:Партыйныя і дзяржаўныя дзеячы БССР]]
 +
[[Катэгорыя:Віртуальны музей савецкіх рэпрэсій у Беларусі]]
 +
[[Катэгорыя:Справа "Беларускі нацыянальны цэнтр"]]
 +
 
 +
{{Шаблон:Рэпрэсаваныя сваякі
 +
|жонка=[[Міклашэвіч Любоў Ігнацьеўна]]
 +
}}
  
 
==Біяграфія==
 
==Біяграфія==
  
−
ГУСТЫР Ян Фёдаравіч, нар. 1904 у м. Ружаны Слонімскага павету Гарадзенскай губ., беларус, зь сялян, выш. адук., навук. работнік БАН. Жыў: Менск, вул. Маскоўская 8/1. У 1919-1920 у РККА. Арыштаваны 33.10.29. Асуджаны 34.01.09 як кіраўнік к/p арг-цыі БНЦ паводле арт. 58-4,6,11 КК РСФСР да ВМП. Расстраляны 34.05.17. 56.04.18 справа пераглядалася вайсковым трыбуналам БВА. 16.08.1956 паст. КГБ БССР справа спыненая. Сям’я у 1934 выслана з Беларусі. КГБ РБ 10182-с
+
Нарадзіўся 31 кастрычніка 1904 г. ў сялянскай сям’і  ў мястэчку Ружаны. У сям’і было яшчэ двое старэйшых дзяцей: Праскоўя (1894 г.н.) і Мікалай (1897 г.н.).
 +
 
 +
Падчас грамадзянскай вайны, у 1919-1920 гг. служыў у Дзявятай чырвонай арміі, быў разведчыкам. Паколькі вайсковая служба адбывалася пераважна на Доне, выхад рамана Міхаіла Шолахава «Ціхі Дон» моцна ўзрушыў Яна і ён пераклаў раман на беларускую мову. На жаль, па-беларуску «Ціхі Дон» быў надрукаваны без пазначэння перакладчыка, бо Ян Фёдаравіч ужо быў на той момант арыштаваны.
 +
 
 +
Пасля вайны разам са старэйшым братам Мікалаем Ян апынуўся ў Тбілісі, дзе скончыў працоўны факультэт, а ў 1923 годзе быў запрошаны на камсамольскую працу ў Мінск.
 +
 
 +
Аднойчы на камсамольскім сходзе Ян пазнаёміўся са студэнткай юрыдычнага факультэта БДУ, Любоўю Ігнацьеўнай Міклашэвіч, якая ў 1927 годзе стала яго жонкай. У сям’і нарадзілася трое дзяцей: Расціслаў (1928 г.н.), Радаслава (1930 г.н.) і Любамір (1933 г.н.). Сям’я жыла ў Мінску ва ўласнай кватэры па адрасе вул. Маскоўская, 8 (будынак захаваўся дагэтуль).
 +
[[File:Hustyr Jan 3.jpg|400px|thumb]]
 +
Напачатку 1930-х гадоў Ян Фёдаравіч працаваў у Народным Камісарыяце замежных справаў, выконваў абавязкі ўпаўнаважанага Народным Камісарыятам замежных справаў СССР пры ўрадзе БССР. Акрамя іншага, займаўся абменам беларусаў, арыштаваных у Заходняй Беларусі і прыязных савецкай уладзе, на белапалякаў. Абмен адбываўся каля г. Маладзечна, а ўжо потым, пры дапамозе арганізацыі «Чырвоны Крыж», для ўз’яднання сям’і перавозілі ў БССР блізкіх сваякоў абмянянага. Ян з жонкай Любоўю дапамагалі гэтым сем’ям здабываць жытло, працу. Таксама Ян Фёдаравіч працаваў у Беларускай акадэміі навук.
 +
 
 +
29 кастрычніка 1933 г. Ян Фёдаравіч быў арыштаваны па справе Беларускага Нацыянальнага Цэнтра. Падобная доля напаткала і шмат каго з абмяняных Янам беларусаў.
 +
 
 +
Пасля арышту Яна, яго жонку і дзяцей выселілі з уласнай хаты. Пакуль вялося следства, Любові Ігнацьеўне было дазволена сустрэцца з мужам. Туды яна прыйшла з малодшым сынам Любамірам, якому было тады ўсяго 3 месяцы. Падчас сустрэчы атрымалася схаваць у пялюшках сына ліст, прызначаны для Іосіфа Сталіна. Будучы ўпэўненай у невіноўнасці мужа, Любоў паехала ў Маскву прасіць яго вызвалення. Але плёну гэта не дала – да Сталіна яе так і не пусцілі, а паабяцалі толькі “разабрацца, як усё было”.
 +
[[File:Hustyr Jan 2.jpg|400px|thumb]]
 +
Па вяртанні з Масквы Любоў была папярэджана, што неўзабаве яе павінны выслаць на Поўнач як члена сям’і ворага народа. Таму яна распрадала за ноч свае рэчы, дзяцей пакінула сёстрам і з’ехала ў Варонеж. Там даволі проста ўладкавалася на працу народным суддзём.
 +
 
 +
Але ў 1936 годзе, яе ўсё-адно арыштавалі. Год вялі следства, дапытвалі. У рэшце рэшт вызвалілі, але знайсці сталую працу яна ўжо не магла. Безумоўна, сям’я ў гэты час жыла вельмі бедна, грошай не хапала на ежу. Зняць кляймо “жонкі ворага народа” і дамагчыся нармальнага стаўлення да сябе атрымалася толькі напрыканцы Другой сусветнай вайны і толькі дзякуючы таму, што ні яна, ні яе дзеці не засталіся ў акупаваным немцамі Варонежы.
 +
 
 +
Лёс Яна Фёдаравіча быў доўгі час невядомы. Пасля вайны сваякам было паведамлена, што ён памёр ад кровазліцця ў мозг 7 лістапада 1941 года. Але дакументы ў архівах КДБ сведчаць іншае – Ян Фёдаравіч Густыр быў асуджаны 9 студзеня 1934 года як кіраўнік контррэвалюцыйнай арганізацыі «Беларускі Нацыянальны Цэнтр» па артыкуле 58, пункты 4, 6, 11 крымінальнага кодэкса РСФСР да вышэйшай меры пакарання і расстраляны 17.05.1934 (справа КДБ РБ 10182-с).
 +
 
 +
18 красавіка 1956 г. справа Яна Фёдаравіча Густыра пераглядалася вайсковым трыбуналам Беларускай Вайсковай Акругі і ён быў рэабілітаваны, 16.08.1956 г. прынята пастанаўленне КДБ БССР пра спыненне справы.
 +
 
 +
Першакрыніца: [http://represii.net/fates/gustyr_jan Віртуальны музей савецкіх рэпрэсій у Беларусі]

Актуальная версія на 13:08, 14 жніўня 2017

Hustyr Jan.jpg
  • Дата нараджэння: 31 кастрычнiк 1904 г.
  • Імя па-руску: Густырь Ян Федорович
  • Месца нараджэння: Гарадзенская губ., Слонімскі павет (Брэсцкая вобл., Пружанскі раён), мяст. Ружаны
  • Пол: мужчына
  • Нацыянальнасць: беларус
  • Сацыяльнае паходжанне: сялянскае
  • Адукацыя: вышэйшая
  • Прафесія / месца працы: навуковы супрацоўнік Беларускай акадэміі навук; в.а. упаўнаважанага Народным Камісарыятам замежных справаў СССР пры ўрадзе БССР
  • Месца пражывання: БССР, г. Мінск, вул. Маскоўская, д. 8, кв. 1
  • Дата расстрэлу: 17 травень 1934 г.
  • Дата арышту: 29 кастрычнiк 1933 г.
  • Абвінавачанне: Кіраўнік контррэвалюцыйнай арганізацыі "Беларускі нацыянальны цэнтр"
  • Дата асуджэння: 9 студзень 1934 г.
  • Артыкул: 58-4; 58-6; 58-11 КК РСФСР
  • Прысуд: ВМП
  • Дата рэабілітацыі: 18 красавiк 1956 г.
  • Орган, які рэабілітаваў: Вайсковы трыбунал Беларускай вайсковай акругі

Рэпрэсаваныя сваякі[дадаць інфармацыю]

Жонка: Міклашэвіч Любоў Ігнацьеўна

Біяграфія[дадаць інфармацыю]

Нарадзіўся 31 кастрычніка 1904 г. ў сялянскай сям’і ў мястэчку Ружаны. У сям’і было яшчэ двое старэйшых дзяцей: Праскоўя (1894 г.н.) і Мікалай (1897 г.н.).

Падчас грамадзянскай вайны, у 1919-1920 гг. служыў у Дзявятай чырвонай арміі, быў разведчыкам. Паколькі вайсковая служба адбывалася пераважна на Доне, выхад рамана Міхаіла Шолахава «Ціхі Дон» моцна ўзрушыў Яна і ён пераклаў раман на беларускую мову. На жаль, па-беларуску «Ціхі Дон» быў надрукаваны без пазначэння перакладчыка, бо Ян Фёдаравіч ужо быў на той момант арыштаваны.

Пасля вайны разам са старэйшым братам Мікалаем Ян апынуўся ў Тбілісі, дзе скончыў працоўны факультэт, а ў 1923 годзе быў запрошаны на камсамольскую працу ў Мінск.

Аднойчы на камсамольскім сходзе Ян пазнаёміўся са студэнткай юрыдычнага факультэта БДУ, Любоўю Ігнацьеўнай Міклашэвіч, якая ў 1927 годзе стала яго жонкай. У сям’і нарадзілася трое дзяцей: Расціслаў (1928 г.н.), Радаслава (1930 г.н.) і Любамір (1933 г.н.). Сям’я жыла ў Мінску ва ўласнай кватэры па адрасе вул. Маскоўская, 8 (будынак захаваўся дагэтуль).

Hustyr Jan 3.jpg

Напачатку 1930-х гадоў Ян Фёдаравіч працаваў у Народным Камісарыяце замежных справаў, выконваў абавязкі ўпаўнаважанага Народным Камісарыятам замежных справаў СССР пры ўрадзе БССР. Акрамя іншага, займаўся абменам беларусаў, арыштаваных у Заходняй Беларусі і прыязных савецкай уладзе, на белапалякаў. Абмен адбываўся каля г. Маладзечна, а ўжо потым, пры дапамозе арганізацыі «Чырвоны Крыж», для ўз’яднання сям’і перавозілі ў БССР блізкіх сваякоў абмянянага. Ян з жонкай Любоўю дапамагалі гэтым сем’ям здабываць жытло, працу. Таксама Ян Фёдаравіч працаваў у Беларускай акадэміі навук.

29 кастрычніка 1933 г. Ян Фёдаравіч быў арыштаваны па справе Беларускага Нацыянальнага Цэнтра. Падобная доля напаткала і шмат каго з абмяняных Янам беларусаў.

Пасля арышту Яна, яго жонку і дзяцей выселілі з уласнай хаты. Пакуль вялося следства, Любові Ігнацьеўне было дазволена сустрэцца з мужам. Туды яна прыйшла з малодшым сынам Любамірам, якому было тады ўсяго 3 месяцы. Падчас сустрэчы атрымалася схаваць у пялюшках сына ліст, прызначаны для Іосіфа Сталіна. Будучы ўпэўненай у невіноўнасці мужа, Любоў паехала ў Маскву прасіць яго вызвалення. Але плёну гэта не дала – да Сталіна яе так і не пусцілі, а паабяцалі толькі “разабрацца, як усё было”.

Hustyr Jan 2.jpg

Па вяртанні з Масквы Любоў была папярэджана, што неўзабаве яе павінны выслаць на Поўнач як члена сям’і ворага народа. Таму яна распрадала за ноч свае рэчы, дзяцей пакінула сёстрам і з’ехала ў Варонеж. Там даволі проста ўладкавалася на працу народным суддзём.

Але ў 1936 годзе, яе ўсё-адно арыштавалі. Год вялі следства, дапытвалі. У рэшце рэшт вызвалілі, але знайсці сталую працу яна ўжо не магла. Безумоўна, сям’я ў гэты час жыла вельмі бедна, грошай не хапала на ежу. Зняць кляймо “жонкі ворага народа” і дамагчыся нармальнага стаўлення да сябе атрымалася толькі напрыканцы Другой сусветнай вайны і толькі дзякуючы таму, што ні яна, ні яе дзеці не засталіся ў акупаваным немцамі Варонежы.

Лёс Яна Фёдаравіча быў доўгі час невядомы. Пасля вайны сваякам было паведамлена, што ён памёр ад кровазліцця ў мозг 7 лістапада 1941 года. Але дакументы ў архівах КДБ сведчаць іншае – Ян Фёдаравіч Густыр быў асуджаны 9 студзеня 1934 года як кіраўнік контррэвалюцыйнай арганізацыі «Беларускі Нацыянальны Цэнтр» па артыкуле 58, пункты 4, 6, 11 крымінальнага кодэкса РСФСР да вышэйшай меры пакарання і расстраляны 17.05.1934 (справа КДБ РБ 10182-с).

18 красавіка 1956 г. справа Яна Фёдаравіча Густыра пераглядалася вайсковым трыбуналам Беларускай Вайсковай Акругі і ён быў рэабілітаваны, 16.08.1956 г. прынята пастанаўленне КДБ БССР пра спыненне справы.

Першакрыніца: Віртуальны музей савецкіх рэпрэсій у Беларусі