Гарбук Вісарыён Сцяпанавіч (1913)

• Дата нараджэння: 24 лiстапад 1913 г.
• Месца нараджэння: Віцебская губ., Полацкі павет (Віцебская вобл., Полацкі раён), в. Шкілякі
• Пол: мужчына
• Нацыянальнасць: беларус
• Адукацыя: няск. вышэйшая
• Прафесія / месца працы: Студэнт, Мінскі вышэйшы педінстытут
• Месца пражывання: БССР, г. Мінск, вул. Савецкая, д. 18

• Дата смерці: 8 жнiвень 1986 г.
• Месца смерці: РСФСР, г. Пяцігорск

---

• Дата арышту: 26 красавiк 1936 г.
• Абвінавачанне: Антысавецкая агітацыя, контррэвалюцыйныя нацдэмаўскія вершы
• Дата асуджэння: 13 лiпень 1936 г.
• Артыкул: 72а КК БССР
• Прысуд: 3 гады ППЛ
• Месца адбывання: Калыма
• Дата вызвалення: 1940 г.
• Дата рэабілітацыі: 25 лiстапад 1961 г.
• Орган, які рэабілітаваў: Пленум Вярхоўнага суда БССР

---

• Архіўная справа: КДБ БССР 4841-с
• Крыніцы дадзеных: Картатэка Сталіна (Радыё Свабода); Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, т. I;

Біяграфія

Вісарыён Сцяпанавіч Гарбук - беларускі празаік.

Нарадзіўся 24 лістапада 1913 г. у в. Шкілякі Полацкага раёна ў сялянскай сям'і. Пасля смерці бацькі ў 1917 г. жыў у дзядзькі Язэпа Ключонкі, настаўніка пачатковай школы. Гарбук скончыў школу сялянскай моладзі ў Чашніках і педтэхнікум у Лепелі.

Быў сакратаром камсамольскай ячэйкі пры Дварэцкім сельсавеце Чашніцкага раёна. З 1933 працаваў настаўнікам і вучыўся завочна, з 1935 стацыянарна на літаратурным факультэце Мінскага педагагічнага інстытута. Пісаў вершы, займаўся ў секцыі паэтаў-пачаткоўцаў пры СП БССР.

Арыштаваны 26.4.1936, асуджаны 13.07.1936 судовым ворганам за а/с агітацыю, к/р нацдэмаўскія вершы паводле арт. 72а КК БССР на 3 гады ППЛ. Зняволенне адбываў на Калыме. Вызвалены ў 1940. Рэабілітаваны ў 1961 годзе.

Працаваў настаўнікам у Мехаўскай школе (Гарадоцкі р-н). У 1941—46 служыў салдатам у складзе інжынерных войскаў Чырвонай Арміі. Ваяваў пад Масквой, у Беларусі, пад Варшавай, у Берліне.

Франтавая хвароба на 14 гадоў прыкавала Вісарыёна Сцяпанавіча да шпітальнага ложка. Жыў у Пяцігорску. Літаратурнай працай стала пачаў займацца ўжо цяжка хворым. Працаваў літаратурным кансультантам краявой газеты "Каўказская здраўніца". Публікаваўся ў расійскім друку з 1957, у беларускім — з 1961. Першы зборнік апавяданняў выйшаў у 1963 у Мінску. Перакладаў на беларускую мову казкі народаў Паўночнага Каўказа. Член Саюза пісьменнікаў Беларусі з 1963. Заслужаны работнік культуры Беларусі (1979).

Памёр 8 жніўня 1986 г. у м. Пяцігорск Кабардзіна-Балкарскай АССР (зараз Расія).

Успаміны Вісарыёна Гарбука

Ва ўступе да кнігі нялагерных апавяданняў "Лицо в полоску" (Мінск, 1967) Гарбук узгадвае свой лёс:

В 1935 году сбылась моя мечта: перевели на стационарное отделение литфака. Я очутился в Минске, в центре литературной жизни. С волнением всматривался я в лица Купалы, Коласа, Крапивы, Гартного, запоминал их голоса. Незабываемыми остались в памяти знакомства с Чаротом, Бядулей, Хведоровичем, которые удивили меня своей общительностью и поразили горячим желанием помогать молодежи вступать в литературу.

Но в конце апреля 1936 года меня арестовали. Кто-то донес в НКВД, что в студенческом общежитии в пылу споров с курильщиками на довод: "И товарищ Сталин курит", я ответил: "Для меня в подобных вопросах даже сам Сталин не является авторитетом". Нашлись доносчики, и моя судьба была решена.

Арест явился первым испытанием моей воли. Я отверг обвинения и виновным себя не признал. Даже колымские лагеря того периода не сломили моего оптимизма и не поколебали веры в справедливость.